Elektrische koppelingen

Er zijn veel manieren om rijtuigen van licht te voorzien. Mijn methode is om rijtuigen zoveel mogelijk elektrisch te verbinden zodat ongewenst knipperen wordt voorkomen, zonder condensatoren in te bouwen. Bij pendeltreinen die een vaste locomotief hebben verbind ik ook de locomotief elektrisch met de rijtuigen. De stroomafname is dan optimaal. Ik gebruik de elektrische koppelingen van BEMO. Niet alle rijtuigen hoeven stroomafname te hebben. Twee a drie wagons is voldoende. 

Decoders en Koploper

Iedere lichtstrip is voorzien van een decoder (Digikeijs en ESU). Overdag kan ik daardoor de binnenverlichting uit doen in Koploper met 1 knopje: alle binnenverlichting uit of aan. In schaduwstations gaat de binnenverlichting altijd uit. 

Rijtuigstammen hebben een eigen adres waarmee de stam in Koploper verbonden kan worden met de  locomotief. Dat gaat via de optie "stuurstand". 

Pendeltreinen hebben op mijn baan een vaste locomotief. Als er bij die locomotief een vrije "F" functie is krijgen de rijtuigen hetzelfde adres als de locomotief. Anders methode "stuurstand". 

Stroomafname rijtuigen 

Veel nieuwere rijtuigen van BEMO zijn voorbereid op binnenverlichting. Twee draden tussen strip en de contactstrips op de wagenbodem en klaar. Stroomafname op 8 wielen. Op de contactstrips worden ook de elektrische koppelingen aangesloten. 

Oudere rijtuigen maar bijvoorbeeld ook het 4-assige groene balkonrijtuig zijn niet voorbereid! In dat geval maak ik zelf een stroomafname op alle 8 wielen. Niet alle wagons in een treinstam hoeven stroomafname te hebben: 2 a 3 wagons is voldoende.  

Doorschemeren

Een ander belangrijk punt is het doorschemeren van het plastic. Sommige BEMO wagens lijken wel lampions als je daar verlichtingsstrips in zet. Oplossing is het verven van de ruitenstrips uiteraard om de ruiten heen. Dat kan eenvoudig omdat de ruiten verhoogd op de strip liggen. Een andere methode is het beplakken van de wagonbinnenkant met zilverpapier. En dat dan weer verven. De kleur verf hangt af van wat de kleur in werkelijkheid. Daarvoor zijn voldoende interieurfoto's te vinden op Internet.     

Panoramarijtuigen met hoge vensters

Bij de gewone EW I, II, IV rijtuigen kan een lichtstrip tegen de onderkant van het dak worden geplakt en zijn dan niet zichtbaar van buitenaf. Bij panoramarijtuigen ligt dat anders. Het plafond is heel smal en de ruiten zijn zo hoog dat de lichtstrips met de afzonderlijke leds zichtbaar zijn. Daarom heb ik bij die rijtuigen een soort lichtbakken om de strips gemaakt met een doorschijnend soort papier dat het LED licht diffuser maakt. Zie de foto's voor het resultaat.  

Interieur

Het interieur is meestal heel eenvoudig uitgevoerd. Dit valt natuurlijk bij verlichte rijtuigen extra op. Dus is het zaak om na te gaan hoe het er in werkelijkheid uitziet zodat dit zoveel mogelijk nagebootst kan worden qua vorm en kleur. Tenslotte moeten er nog reizigers in. Dat kunnen eenvoudige figuurtjes zijn van 100 in een zakje. Hier en daar een staand figuurtje geeft een leuk effect!  

• Elektrische koppelingen:

De koppeling bestaat uit een koppelingscoulisse die voor meer afstand tussen de wagens zorgt in bochten en uit de koppelingskop met 2 elektrische contacten. Om de koppeling voldoende ruimte te bieden moet het draaistel óf met de aanhechting voor de normale koppeling andersom worden gedraaid óf de aanhechting moet worden verwijderd, zoals in onderstaand voorbeeld. 

• EW II rijtuigen voorbereid

Deze rijtuigen zijn door BEMO voorzien van stroomafname op alle 8 wielen. Hier alleen de elektrische koppelingen verbinden en de lichtstrip. Lichtdicht maken door het verven van de plastic raaminzetten en binnen in het rijtuig die delen die niet worden bedekt door de plastic raaminzetten. Dan nog de hoofdsteunen wit verven en figuurtjes plaatsen. 

• EW I  niet voorbereid

In een trein moeten toch wel 2 a 3 wagens stroom afnemen van alle 8 wielen om zeker te zijn van constante verlichting. Het was daarom nodig om enkele van deze wagens van stroomafname op alle 8 wielen te voorzien. Hiervoor gebruik ik contactveertjes die ik uit afgedankte BEMO wisselmotors haal. Iets bijbuigen, en op het vierkante meegegoten blokje plakken van een draaistel met secondenlijm. Wel eerst de draden aan de contactveertjes solderen, want secondelijm verdraagt geen hitte. Via ronde sleuven die ik maak in het chassis komen de draden in het rijtuig waar ze worden gesoldeerd op twee zelfklevende koperbanen (BUSCH). Die zijn plat genoeg om tussen chassis en het interieurdeel te passen. Daarop worden ook de elektrische koppelingen verbonden evenals de lichtstrip. In het interieur zijn de stoelen gesepareerd, een tussenwand verwijderd en qua kleuren aangepast aan het origineel. Kleuren en inrichting zijn per tijdperk verschillend! 

Dan volgt het lichtdicht maken van het rijtuig met verf en zilverpapier, want het plastic schijnt erg door. 

• Glacier Express rijtuigen

Deze rijtuigen hebben af fabriek al stroomafname op 8 wielen en de kap van de personenrijtuigen schijnt practisch niet door. Helaas is dat wel het geval met het keukenrijtuig. Dit rode gevaarte moet uiterst minitieus van lichtafscherming worden voorzien! Bij de personenwagens zitten kieren tussen de raampartijen en de zijwand. Dit valt niet op totdat de binnenverlichting aan gaat. Met kleine zwarte stripjes van stevig papier is dit te verhelpen.   

Door de hoge ruiten kijk je al snel in de brandende LEDS. Dat is verholpen door aan weerszijden van de lichtstrip witte plastic balkjes te plakken en daar overheen een mat doorschijnende laag. De LEDs zijn daardoor niet meer te zien en het licht wordt wat gespreid.

• Bernina Express rijtuigen

Rijtuigen zijn door BEMO voorzien van stroomafname op alle 8 wielen. In de kap is een ruiteninzet met aan beide kanten ruiten gemaakt die met moeite te verwijderen is. Het dikke plastic middendeel zit tegen het rijtuigplafond zodat een lichtstrip daarop geplakt veel te laag en dus duidelijk zichtbaar wordt. Daarom is deze ruiteninzet in tweeën gedeeld en het middenstuk verwijderd. En wel zo dat wat verwijderd is precies wordt opgevuld door de lichtstrip inclusief de ombouw als omschreven bij Glacier Express. Van binnen zijn de stijlen tussen de ramen wit geverfd.  

• Nostalgie Pullman rijtuigen 

Deze rijtuigen hebben van origine geen stroomafname. Het openen gaat niet eenvoudig. Beginnen bij het dak aan een kopse kant. Als het dak er af is worden de snap verbindingen van chassis en carrosserie zichtbaar en kunnen die met een schroevendraaiertje voorzichtig worden losgemaakt. Ook hier is het interieur zoveel mogelijk aangepast aan het origineel.  Bij 1 rijtuig is de extra uitgang van de digitale lichtstrip gebruikt om de daarachter gekoppelde bagagewagen van licht te voorzien. De bagagewagen is qua inrichting aangepast aan het origineel en is verlicht met een reststukje lichtstrip. Met geverfd zilverpapier is deze wagon lichtdicht gemaakt.

• Salonwagen en Stiva Retica

De inrichting van het origineel van de Stiva Retica wijkt behoorlijk af van dat van de BEMO wagen. DAt betekent nogal wat aanpaswerk: banken worden losse stoelen en ook minder hoog en er moeten tafels bij. Ook bij de bar is er aanpaswerk. 

Ook bij deze modellen is er stroomafname over 8 wielen toegevoegd zoals hiervoor beschreven. Omdat de Stiva Retica  eerste of laatste wagon is van de stam is er 1 normale beugelkoppeling en 1 elektrische kortkoppeling gemonteerd.  

• Dampfzug Balkonwagen

Tot mijn verbazing heeft deze vrij nieuwe wagen geen stroomafname voorbereiding. In mijn GmP trein is dit de enige personenwagen. Stroomafname op 8 wielen was dus noodzakelijk. De verlichting is constanter dan ik vreesde. Maar ach, nostalgische wagon met nostalgisch (geel) licht....

Naast de verfbeurt moesten in het interieur aan de kopse kanten deuren worden toegevoegd. 

De balkons zijn ook verlicht en wel met mini-ledjes die op de plek zitten waar een neplampje was meegegoten. Om de draden het interieur in te voeren zijn sleufjes in de onderkant van het dak gevijld. De ledjes zijn aangesloten op een extra uitgang van de digitale ledstrip. Het is dus mogelijk om het balkonlicht apart te schakelen, wat ik nu niet gebruik.  

• Gourmino Speisewagen

In het Gourmino rijtuig heb ik de tafellampjes verlicht. Dat betekende o.a.: stroomafname op de 8 wielen maken, 11 mini-ledjes op (1mm doorsnee) buisjes monteren, elf priegelige lampenkapjes maken, monteren van een digitale ledstrip (keukenverlichting en aansturing) en  hier is het resultaat!